Với những ngôi nhà phố có diện tích hạn chế thì việc giải quyết làm sao cho khỏi cảm giác chật chội là điều được các chủ nhà và KTS quan tâm hàng đầu, khi đó, kiến trúc nhà lệch tầng là một giải pháp thích hợp vừa tận dụng tối đa diện tích lại giúp thông thoáng cho ngôi nhà.
Trước đây, dạng kiến trúc nhà lệch tầng thường áp dụng cho nhà lô phố, diện tích hẹp nhằm tận dụng các không gian trước và sau, giảm chiều cao của cầu thang, tạo ra sàn lửng. Nhưng ngày nay, nhà ở dạng lệch tầng được áp dụng đa dạng trong các công trình kiến trúc bởi sự tiện ích cũng như của nó.
Bản chất nhà lệch tầng là có độ chênh cốt giữa các không gian. Vì vậy, làm nhà cao tầng cần phụ thuộc vào nhiều yếu tố, chẳng hạn như tính chất sử dụng không gian, sở thích cá nhân, số lượng người trong gia đình, diện tích… Không muốn bí bách, đơn điệu trong một không gian nhà ống, nên người ta muốn thay đổi, nhất là khi điều kiện mặt bằng chật hẹp hoặc bị gò bó vào một khuôn khổ nhất định thì việc thay đổi các cao độ sẽ mang lại cảm giác lạ, mới mẻ cho không gian.
Tổng thể ngôi nhà
Mặt cắt của dạng kiến trúc lệch tầng
Nhà lệch tầng thường có hai dạng chính:
- Nâng phần sau bếp và nhà ăn lên vài bậc để phân chia không gian với phần trước nhà. Từ độ cao của phần sau, thiết kế cầu thang đi lên tầng và cứ đan qua đan lại để lên các tầng khác. Với cách này, mặt bằng nền của các tầng sẽ lệch nhau.
- Thay vì nâng nền phần sau lên vài bậc, tạo ra một sàn lửng, có cầu thang đi lên, xem như tầng lửng. Như vậy, phần sau nhà có độ cao chỉ vào khoảng 2,5 m, dùng để xe, kho hay nhà vệ sinh. Trên tầng lửng, có thể bố trí bếp và nhà ăn. Dạng thiết kế này hơi hạn chế là không nối rộng được không gian khi cần thiết.
Thiết kế kiến trúc nhà lệch tầng có những ưu điểm mà ai cũng có thể dễ dàng nhận thấy
1.Thông thoáng, tiện lợi:
Cầu thang của kiểu nhà này thường đặt ở khoảng giữa nên có thể tạo giếng trời, vườn cảnh để giúp thông thoáng và cho phép ánh sáng vào nhà. Các tấm sàn không kéo dài suốt mà thay đổi và tạo những ống hút gió xiên giữa tầng này với tầng kia (tất nhiên phải có lối cho gió vào).
Thiết kế cầu thang trong kiến trúc nhà lệch tầng
Tầm nhìn giữa các tầng đa dạng, phong phú, khả năng quan sát và đi lại thoải mái, không nhàm chán. Cầu thang sau khoảng chục bậc lại có thể đi vào được một tầng, cho phép di chuyển thoải mái và có nhiều chiếu nghỉ hơn. Do đó, đa số các ngôi nhà lệch tầng đều có chung cảm giác lạ, tạo cảm giác căn nhà như có nhiều không gian, nhiều tầng và nhiều sự hấp dẫn.
Một góc sinh hoạt tiện lợi
Ưu điểm tiếp theo là sử dụng không gian hữu dụng hơn, chẳng hạn gara để xe, phòng ngủ cho người giúp việc hoặc kho để đồ… đặt dưới tầng trệt không cần cao, bên trên là phòng khách hoặc bếp. Trong nhà lệch tầng, các khu vực chức năng phân chia tách bạch, dễ dàng bố trí, tiện dụng và đẹp hơn.
2. Tạo góc view đẹp mắt:
Không chỉ thông thoáng, rộng, sáng, đón được nắng và gió từ bên ngoài vào mà những góc vườn nhỏ bên trong nhà tạo cảm giác mát mẻ, thoải mái lại làm tăng thêm tính thẩm mỹ cho ngôi nhà.
Ánh sáng chan hòa từ trên xuống, từ mặt trước và mặt sau vào sâu trong giếng trời khiến không gian lệch tầng hiển hiện sau những tấm lan can kính trông thật sinh động, hiện đại và có phần lộng lẫy nhờ ánh đèn phản chiếu qua lớp kính.
Vách kính giúp không gian trong nhà rộng hơn
Từ phòng khách, không gian mở ra sân trước qua lớp cửa kính xuống sâu đến gần sàn nhà và mở ra phòng ăn trong giếng trời ở một cao độ khác. Chất liệu kính dường như được vận dụng tối đa trong tất cả các không gian sinh hoạt của nhà lệch tầng, bởi chúng làm rộng không gian và cũng để tăng sự trong suốt của ngôi nhà. Ta có thể bắt gặp kính bất cứ nơi đâu trong nhà, cửa sổ phòng ngủ, phòng khách, bếp ăn; lan can bằng kính, cầu thang với kính cường lực; vách ngăn cũng là kính…Ngôi nhà cứ thế được nối rộng ra, phóng tầm mắt qua kính, tuy có độ cao khác nhau nhưng dường như các không gian sống trở nên gần gũi với nhau hơn đồng thời không bị tách biệt với cảnh quan bên ngoài.
Tuy nhiên, nhà lệch tầng cũng có những hạn chế nhất định. Thứ nhất là tổng thể ngôi nhà về mặt giao thông bị chia ra bởi các cao độ khác nhau nối với nhau bằng cầu thang nên gây một số bất tiện khi gia đình có trẻ nhỏ hoặc người già. Hơn thế nữa, nếu không làm toilet riêng theo từng tầng thì xảy ra tình trạng từ tầng này phải lên tầng kia dùng toilet.
Nhược điểm nữa là ở nhà lệch tầng, công năng sử dụng không linh hoạt bằng nhà thẳng tầng vì không gian đi lại bị giới hạn, chỉ bao quát trong tầm nhìn.. Ngoài ra, khi thiết kế và thi công nhà lệch tầng đòi hỏi tính toán kỹ cốt cao độ và bậc thang.
Trong trường hợp nhà hẹp và dài, lệch tầng có thể kết hợp với không gian cầu thang để thông thoáng chiếu sáng cho phần giữa nhà. Nhưng với dạng mặt bằng ngắn hoặc gần vuông, làm thẳng tầng hoặc áp dụng kiểu cầu thang thay đổi vị trí sẽ có tiện lợi về diện tích.
KTS. Nguyễn Công Duyên
